Al bir kalpak giymişti, al
Al bir ata binmişti, al
Zafer ırak mı, dedim.
Aha, diyordu.
Bu parça, duygu örgüsü yönünden aşağıdaki türlerden hangisine en yakındır? (1975/ÖSYS)
A) Didaktik – lirik B) Lirik – pastoral C) Pastoral – didaktik D) Epik – lirik E) Epik – pastoral
Yıldız arıyorum gökler dolusu
Zaman oraya varmamış olsun
Yukarıdaki dizelerde,
çiçekler arıyorum
görmemiş olsun
III. dağlar dolusu
bahçıvan kokusu
sözlerinin tümü kullanılarak çapraz kafiye düzeninde anlamlı bir dörtlük kurulmak istenirse, aşağıdaki kullanımlardan hangisi son iki dizeyi oluşturur? (1977/ÖSYS)
A) III, II, I, IV B) II, III, IV, I C) I, II, III, IV D) IV, III, I, II E) I, III, IV, II
“Rüzgâr tersine esiyor… Niçin?
Eski günler geri mi gelecek?”
Yukarıdaki dizelerde,
I.kozasında böcek
II.doğmak için
III.bildiği hayata
IV.kımıldıyor
sözlerinin tümü kullanılarak sarmal kafiye düzeninde anlamlı bir dörtlük kurulmak istenirse, aşağıdaki kullanımlardan hangisi son iki dizeyi oluşturur? (1978/ÖSYS)
A) I, II, IV, III B) III, II, IV, I C) IV, I, III, II D) IV, II, III, I E) III, I, II, IV
.Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim;
İnan ki her ne demişsem görüp de söylemişim.
Bu iki dizenin, şiir bütünü ile ilgili özellikler den hangisi kesin olarak saptanabilir? (1986/ÖSYS)
A)Nazım biçimi B)Kafiye düzeni C)Ölçüsü D)Konusu E)Yazıldığı dönem
Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif vardır? (1987/ÖSYS)
A)Bir garip rüya rengiyle
Rüzgârdaki yaprak bile
B)Savrulmada gül şimdi havada
Gün doğmada bir başka ziyada
C)Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir
Kâğıtlarda yarım bırakılmış şiir
D)Bin bahçeli beldemizi yad ellere bıraktık
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık
E)Bizim mahalle de İstanbul’un kenarı demek
Sokaklarında yürünmez ki yüzme bilmeyerek
Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır? (1991/ÖSYS)
A) Ağaçlar kökünden kopacak gibi
Bir türlü dinmiyor başlayan tipi
B) Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla!
Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla
C) Kardır yağan üstümüze geceden
Yağmurlu, karanlık bir düşünceden
D) Dağlar, omuz omuza yaslanan dağlar
Sular karınca paslanan dağlar
E) Kervan yürür peşi sıra düşemem
Yıldız akar uçsam da yetişemem
.Ak tüylü köpektir koyun sürüsüyle
Seğirtir kaval sesinde sağa sola
Çobandır köyün yamacında
Yayar davarı da çömelir
Meşe dallarının altına
Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden han gisine özgü bir nitelik vardır? (1991/ÖSYS)
A) Lirik B) Dramatik C) Didaktik D) Epik E) Pastoral
.Uyandım baktım ki sabah
Güneş vurmuş içime
Kuşlara yapraklara dönmüşüm
Pır pır eder durur, bahar rüzgârında
Bu dizelerde Orhan Veli’nin şiirine özgü aşağıdaki niteliklerden hangisi örnek gösterilebilir? (1992/ÖSYS)
A)Edebi sanatlara yer vermemesine
B)Nükteli bir söyleyiş yeğlemesine
C)Doğa betimlemesine başvurmasına
D)Ölçü ve uyağa önem vermemesine
E)Toplumsal sorunlara değinmesine
Siz bakarsanız bir şey göremezsiniz
Benim yurdumdur orası
Ardıçlar, gürgenler, tozlu yollar
Tokat’la Niksar arası
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? (1994/ÖSYS)
A)Redif B)Uyak C) Ölçü D) Eksiltili cümle E) Dilek-koşul kipi
Sıladan geliyorsunuz
Ne var ne yok bizim oralarda
Çiçek açmış mı erikler
İpek perdeli pencerenin altında
Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (1994/ÖSYS)
A)Bir özlem dile getirilmiştir.
B)Kişileştirme sanatına başvurulmuştur.
C)Ölçü ve uyak yoktur.
D)Birinci dize kurallı bir cümledir.
E)Üçüncü ve dördüncü dizeler, anlamca birbirini bütünlemektedir.
Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerde redif yoktur? (1995/ÖSYS)
A) Ey, genç kanı kaynayan pınar
Ey, altında yatıp kaldığım çınar
B) Uzaktan görenler yine aldanır
Gözlerde bir hayal gibi canlanır
C) Ey, kumrulu bahçem, sümbüllü bağım
Ey, bülbüllü derem, mineli dağım
D) Yatıyor can evimde hep o sonsuz emeller
Gönlüme dokunmadı göğsümü yırtan eller
E) Akşam, sanki boşluk içime dolar
Dağların cilası gittikçe solar
Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski, yeni,
Kuzular söyler bize yılların geçtiğini,
Arzu, başlarından yıldızlar gibi yüksek,
Önümüzde bir sürü, yanımızda bir köpek
Bu dörtlükte aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik vardır? (1996/ÖSYS)
A) Lirik şiir B) Didaktik şiir C) Pastoral şiir D) Epik Şiir E) Dramatik Şiir
Aşağıdakilerin hangisinde tam uyak vardır? (1998/ÖSYS)
A)Çiğdemin, menekşen kokar
Güzeller göğsüne takar
B)kuş olsam gezsem havayı
Arayıp bulsam yuvayı
C)Geldim o dost ilinden
Koka koka gülünden
D)Birin bilir birin bilmez
Bu dünya kimseye kalmaz
E) Arı vardır uçup gezer
Teni tenden seçip gezer
Uzak, çok uzağız, şimdi ışıktan
Çocuk sesinden, gül ve sarmaşıktan
Dönmeyen gemiler olduk açıktan
Adımızı soran, arayan var mı?
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? (1998/ÖSYS)
A)Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B)Redif vardır.
C)Uyak düzeni aaab’dir.
D)“Yalnızlık”tan söz edilmektedir.
E)Bir destandan alınmıştır.
Ela gözlerine kurban olduğum
Yüzüne bakmaya doyamadım ben
İbret için gelmiş derler cihana
Noktadır benlerin sayamadım ben
Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (2006/ÖSYS)
A)11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B)Redif vardır.
C)Tam uyak kullanılmıştır.
D)Koşma türünün özelliklerini taşımaktadır.
E)Benzetme sanatından yararlanılmıştır.
Kaman civarına bahar gelince
Yıkılır ovadan yörük çadırları,
Yücesinde pare pare duman tutmuş
Düldül Dağ’ın yaylasında mekân kurulur.
Hoş gelmişsin ilkbahar!
Nisan ayı içinde donanır dağlar,
Donanır yeşilinden, alından
Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır? (2006/ÖSYS)
A) Lirik B) Pastoral C) Epik D) Didaktik E) Dramatik
Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerde uyak (kafiye) kullanılmamıştır? (2007/ÖSYS)
A) Selam olsun karanfilin alına
Selam, tomurcuklu defne dalına
B) Bu bohça, duygunun coşkun selidir
İçimi coşturan bahar yelidir
C) O gün gelsin şöyle bir yarış olsun da gör
Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör
D) Öpe öpe uyandırdım, şiir yaptım sözcükleri
Savaşta kalemime kurşun yaptım sözcükleri
E) Değirmen değirmen, beni de öğüt
Ben meyvesiz ağaç, yürüyen söğüt
.I. Biz de hafif olsaydık bir rüzgârdan
Yer alsaydık şu bulut kervanında
III. Güzele ve yeniye doğru koşan
Bu sonrasız gidişin bir yanında
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 2007/ÖSYS)
A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Hepsinde redif kullanılmıştır.
C) Duraklarda belirli bir kurala uyulmamıştır.
D) I. ve II. dizelerde ulama vardır.
E) I. ve III. ile II. ve IV. dizelerde çapraz uyak (kafiye) görülmektedir.
. I.Rüyan, pınarlarda buğulanan nur
Sevgin, sırma sırma dökülen şafak
III. Senin için ekin öpüyor yağmur
Senin’çin tarlada büyüyor başak
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? (2008/ÖSYS)
A) I. ve III. dizeler birbirleriyle tam uyaklıdır.
B) I. ve III. dizeler ile II. ve IV. dizeler arasında çapraz uyak vardır.
C) Dize sonlarında redif yoktur.
D) Ölçüyü tutturmak için ünlü düşmesine başvurulmuştur.
E) Dizelerin tümü 4+4+3 duraklıdır.
Kimi şairler şiiri yalnızca uyakta aramaya kalkışmışlardır.
Bu akımın etkisindeki şairler şiirin, içerdiği mazmunlar bakımından kusursuz olması gerektiğini savunmuşlardır.
III. Bu şairler, şiirde veznin sağladığı ritmi önemserler.
Betimleyici şiir anlayışını benimseyen şairler, canlı, renkli şiirler yazmışlardır.
Bu şiirde şair, dış dünyadaki varlıkları kendi duygu dünyasına göre yorumlayarak farklı izlenimlere ulaşmıştır.
Yukarıdaki cümlelerin hangileri şiirin ahenk özellikleriyle ilgilidir? (2008/ÖSYS)
A) I. ve III B) I. ve IV. C) II. ve III D) II. ve IV E) III. ve V
Böyle bağlar
Yâr başın böyle bağlar
Gül açmaz bülbül ötmez
Yıkılsın böyle bağlar
Bu maniyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (2009/ÖSYS)
A) Cinaslı uyak kullanılmıştır.
B) Benzetmelere yer verilmiştir.
C) İlk dize uyak oluşturma amacıyla kullanılmıştır.
D) Uyak düzeni aaba biçimindedir.
E) Kesik mani olarak adlandırılır.
Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam!
Uyandırmayın beni, uyanamam.
Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına,
Allah aşkına, gök, deniz aşkına
Yağsın kar üstümüze buram buram…
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (2009/ÖSYS)
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redife yer verilmiştir.
C) Farklı uyak türleri kullanılmıştır.
D) Seslenmelerden yararlanılmıştır.
E) Yinelemelerden yararlanılmıştır.
Siyah ebrûların duruben çatma
Gamzen oklarını âşıka atma
Sana gönül verdim beni ağlatma
Benim gözüm nuru gönlüm sürûru
11’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.
Divan mazmunlarından yararlanılmıştır.
III. Konusu aşktır.
Nazım türü ağıttır.
Zengin uyak kullanılmıştır.
Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak verilen numaralanmış bilgilerden hangileri yanlıştır? (2010/ÖSYS)
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V. D) III. ve IV. E) IV. ve V.
Güneş çekildi demin Gidene bak gidene
Doğdu bir cenk akşamı Güller sarmış dikene
Bu bütün günlerimin Mevlâ sabırlar versin
İçime denk akşamı Gizli sevdâ çekene
7’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.
Uyak (kafiye) şemaları aynıdır.
III. Nazım birimleri aynıdır.
Doğaya özgü ögelerden yararlanılmıştır.
Bir dilek belirtilmiştir.
Yukarıdaki numaralanmış bilgilerden hangileri verilen şiirlerin ortak özelliği değildir? (2010/ÖSYS)
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V. D) III. ve IV. E) IV. ve V.
Gül gülse dâim ağlasa bülbül aceb degül
Zîrâ kimine ağla demişler kimine gül
Aşağıdakilerden hangisinde kullanılan uyak türü yukarıda verilen beyittekiyle aynıdır? (2011/ÖSYS)
A) Onlar, o hiçbir şeyden yapılmamış adamlar
Üşümüş, yorgun ve bütün gün adres soranlar
B) Göz seni görmeli ağız seni söylemeli
Bütün deniz kıyılarında seni beklemeli
C) Derdim var beller gibi
Söylemem eller gibi
D) Zannetme ki şöyle böyle bir söz
Gel sen dahi söyle böyle bir söz
E) Yalnız atlar yıkılır düzlerde suya özlemlerinden
Bir ben miyim yalnızlığa yenilen sen, sen, sen
Ovanın yeşili göğün mavisi
Ve mimarilerin en ilahîsi
Bir zafer müjdesi burada her isim:
Sanki tek bir anda gün, saat, mevsim
Yaşıyor sihrini geçmiş zamanın
Hâlâ bu taşlarda gülen rüyanın.
Güvercin bakışlı sessizlik bile
Çınlıyor bir sonsuz devam vehmiyle.
Dalga dalga hücum edip pişmanlıklar
Unutuşun o tunç kapısını zorlar
Ve ruh, atılan oklarla delik deşik;
İşte, doğduğun eski evdesin birden,
Yolunu gözlüyor lamba ve merdiven,
Susmuş ninnilerle gıcırdıyor beşik
Ve cümle yitikler, mağluplar, mahzunlar…
Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen şiirlerin ortak özelliği değildir? (2011/ÖSYS)
A)Aynı uyak örgüsünü kullanma
B)İmgelere yer verme
C)Bentlerle yazılma
D)Çağrışımlar içerme
E)Söz sanatlarından yararlanma
Her şey yerli yerinde, masa, sürahi, bardak
Serpilen aydınlıkta dalların arasından
Büyülenmiş bir ceylan gibi bakıyor zaman
Sessizlik dökülüyor bir yerde yaprak yaprak
Yukarıda verilen dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 2012/ÖSYS)
A) Sarma uyak kullanılmıştır.
B) Somutlamaya başvurulmuştur.
C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Sözcüklerin çağrışım gücünden yararlanılmıştır.
E) Redif vardır.
Aşağıdaki dizelerden hangisinin ötekilerden farklı bir gelenek içinde yazıldığı düşünülebilir? 2012/ÖSYS)
A) Bir uykuyu cananla beraber uyuyanlar
Ömrün bütün ikbalini vuslatta duyanlar
B) Ellerin var beyaz güller gibi küçücük
Mutlak kalbin tomurcuklardan pembe
C) Şimdi çocukluğun çatısı kalktı ya üstümüzden
Yağmurun da eski tadı yok bu yüzden
D) O gün gelsin neşemiz tazelensin de gör
Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör
E) Sen benim üstüne titrediğim güzel ve yeni
Saatim kadar saadetimin göz bebeği
Zamansın
Şiir yüreğin sesidir, nesnelliği değil öznelliği yansıtır. Anlatım büsbütün kapalı değil ama örtülüdür. İletilmek istenenler açıkça anlatılmaz, ustaca sezdirilir. Şiir dili de buna göre biçimlenir, önemli olan sözcüklerin tınısı ve sessel değeridir. En anlamsız sözcük bile, ezgi gücü varsa şiirde yerini alır. Dil bilgisi kurallarına, cümle yapısına sıkı sıkıya bağlı kalmaya gerek yoktur.
Şiirde bu nitelikleri arayan bir şair, aşağıdakilerden hangisine öncelik vermez? (2012/ÖSYS)
A) İmgeye B) Düşünceye C) Ritme D) Duyguya E) İzlenime
Günümüzün şiiri ve bu arada benim şiirim, sözcüğün sınırlarını genişleten bir şiir. Genç kuşakla yeni bir anlatım dönemine girdik. Yeni şairler şiirin araçlarını yalnızca kullanmıyorlar. Aynı zamanda o araçlarla özellikle de sözcüklerle oynuyorlar.
Aşağıdakilerden hangisinin, böyle diyen bir şaire ait olduğu söylenemez? (2012/ÖSYS)
A ) Bilinir ne usta olduğum içlenmek zanaatında
Canımla besliyorum şu hüznün kuşlarını
B) Gülün tam ortasında ağlıyorum
Her akşam sokak ortasında öldükçe
C) Bir beyaz gemiydi ayıran onları
Kadın güvertedeydi adam rıhtımda
D) Şu senin bulutsu sesin var ya
Uçtan uca ters yüz ediyor geceyi
E) Şimdi bir güvercinin uçuşunu bölüşüyoruz
Gökyüzünün o meşhur maviliğinde
Bir kişiyi, bir durumu veya olayı yermeye, toplumun aksayan yönlerini göstermeye yönelik şiirler yazan Nef’i, aşağıdaki şiir türlerinin hangisiyle ilişkilendirilebilir? (2012/LYS)
A) Didaktik B) Satirik C) Pastoral D) Epik E) Lirik
I
Neden yazılır bir şiir
Neden okunur bunca yazı
Çünkü nasıl aşılabilir başkaca
İnsanın karmaşıklığı
II
Erenler tutmuş elimizden muhabbetle
Avunur gideriz ikliminde şiirin
Devrolur nöbet Veysel’den Veysel’e…
Daha dermedik tamını çiçeklerin
Gönül bahçemiz öyle geniş, öyle derin…
Şiirle ilgili düşüncelerini böyle dile getiren şair, şiirlerinde aşağıdakilerden hangisine öncelik verir? (2013/ÖSYS)
A)Sanatlı bir dile
B)İmgelere
C)Saf şiirin özelliklerine
D)İnsanın iç dünyasına
E)Biçimsel kusursuzluğa
Benim bu gidişe aklım ermiyor
Fukara hâlini kimse sormuyor
Padişah sikkesi selam vermiyor
Kefensiz kalacak ölümüz bizim
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? (2013/LYS)
A)Yarım kafiye kullanılmıştır.
B)Duraklı 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
C)Soyutlamaya yer verilmiştir.
D)Satirik nitelikler taşır.
E)Kafiye şeması “aaab” biçimindedir.
Şiirin en önemli unsurlarından biri de söz sanatlarıdır. Edebî sanatlar, dizelere çağrışım zenginliği ve çok
boyutluluk katar.
Buna göre aşağıdakilerden hangisinin, çağrışım yönünden zengin olduğu söylenemez? ( 2013/LYS)
A)Kanı çekiliyor evlerin
Eriyip dökülüyor damlar
B)Sonsuzlaşan yollara dalmış
Tasalı gözler olur camlar
C)Bir bahar sabahının karanlığında ıssız
Gökte diz çökmüş iki titrek ışıklı yıldız
D)Güneşle beraber söndüğüm akşam
Ağlayacak hangi rüzgâr kim bilir
E)Mesut olmuş görmek isterdim hepinizi
Her bahar gününde dertliyi, ümitsizi
“Yeşile koşan Londra’yı gördükçe hep denizi kovalayan İstanbul’u düşündüm.” cümlesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? (1974/ÖSYS)
A) Teşbih B) Teşhis C) Mürsel mecaz D) Tekrir E) Kinaye
Kurban olam kurban olam
Beşikte yatan kuzuya
Bu beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi yapılmıştır? (1976/ÖSYS)
A) Cinas B) İstiare C) Benzetme D) Kişileştirme E) Abartma
Ey benim sarı tamburam,
Sen ne için inilersin?
İçim oyuk, derdim büyük
Ben onun’çün inilerim.
Sazın gerçekten de içi oyuktur. Ama burada anlatılmak istenen başka bir şeydir. Böyle bir yazın sanatı (edebi sanat) aşağıdakilerden hangisinde vardır? (1979/ÖSYS)
A) Güleriz ağlanacak halimize.
B) Şu karşıma göğüs geren,
Taş bağırlı dağlar mısın?
C) Sakinler meclisten çekmiş ayağı.
D) Kısmetimdir gezdiren, yer yer seni Arşa çıksan akıbet yer yer seni.
E) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını.
Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten
Aşağıdaki dizelerin hangisinde, yukarıdaki beytin ikinci dizesindeki sanata benzer bir sanat vardır? (1980/ÖSYS)
A) Karlar altında bir ilkbaharım ben
B)Kar değil gökyüzünden yağan beyaz ölümdü
C)Şu bakır zirvelerin ardından
Bir süvari geliyor kan rengi
D) Ruhu her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter
E) Ben garip çizgilerle uğraşırken baş başa
Rastlamıştım duvarda bir şair arkadaşa
“Menekşeler külahını kaldırır”
Dizesindeki edebi sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır? (1981/ÖSYS)
A)Güzel gitti diye pınar ağladı
B)Ak kuğular sökün etti yurdundan
C)Gül budamış dal dal olmuş
D)Kara yerde mor menekşe biter mi?
E)Gözlerim kapıda kulağım seste
Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezindi;
Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi.
Bu dizelerdeki kişileştirme, aşağıdakilerden hangisinde yoktur? (1982/ÖSYS)
A) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan;
Geriniyordu bir eski duvarın sıvasından
B)Bir bulut geldi üstüne bahçenin,
Bütün ağaçların keyfi kaçtı.
C)Toros dağlarının üstüne
Ay, un eledi bütün gece
D)Eskici dükkanındaki asma saat,
Çelik bir şal atmış omuzlarına
E) Ay, zeytin ağaçlarından yere damlıyordu;
Açtım avucumu altına tuttu.
“Sakin ve rüzgârsız havalarda, bacalar üzerinden bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu.
Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıdakilerden hangisidir? (1984/ÖSYS)
A)Hava – Rüzgâr B)Rüzgâr – duman C)Hava – Ses D)Duman – Gök E) Duman – Ses
“Anadolu” kelimesinin, “Anadolu, hepimize hınç, şüphe ve emniyetsizlikle bakıyordu.” cümlesindeki kullanılışına benzer bir kullanım, aşağıdakilerden hangisinde vardır? (1984/ÖSYS)
A) Ankara, bütün Orta Anadolu’ya bir iç kale vazifesi görmüştür.
B) Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar.
C) O günlerde Konya’nın nasıl yaşadığını ve ne düşündüğünü bilmiyoruz.
D) İstanbul’un asıl manzarasına bir sivil mimari oluşturmuştur.
E)Bursa kadar muntazam bir devrin malı olan bir şehir bilmiyorum.
“Ey saz benizli yolucu, sen, söyle bana,
Kuş uçmaz, kervan geçmez sema yolunda;
Gündüzün, gecenin hangi kovuğunda
Dinlenmek için gidip yatacaksın?”
Burada şairin “yolcu” diye seslendiği “ay”dır.
Bunu, şiirdeki hangi sözlerinden çıkarabiliriz? (1985/ÖSYS)
A)sema yolunda
B) kuş uçmaz, kervan geçmez
C) saz benizli
D) gündüzün, gecenin hangi kovuğunda
E) dinlenmek için gidip yatacaksın
“Artık dağlar sırtlarından kürklerini attılar. Fakat henüz sabahları serince olduğundan, omuzlarına sislerden birer atkı alıyorlar. Şimdi rüzgâr ağaçlar arasında ılık ılık esiyor. Hece böcekler, görülecek şey!”
Parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakilerden hangisidir? ( 1985/ÖSYS)
A) böcekler B) sisler C) rüzgâr D) ağaçlar E) dağlar
Kalem böyle çalınmıştır yazıma
Yazım kışa uymaz, kışım yazıma.
Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1986/ÖSYS)
A)benzetme (teşbih) B)cinas C)kişileştirme (teşhis) D)abartma (mübalağa) E)istiare
Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü
Yırtarken çekinerek gecenin kara eli
Yorgun bir gölge, omzunda bir günün yükü
Sürüklüyor ufuklara ağır adımlarını
Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? (1987/ÖSYS)
A) Yorgun omuz – sürüklenen ufuklar
B) Durgun bir akşam – ağır adımlar
C) Erguvan örtü – bir günün yükü
D) Akşamın örtüsü – omuzun yükü
E) Gecenin kara eli – yorgun bir gölge
Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arşa çıksan akıbet yer yer seni
Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1988/ÖSYS)
A) Mecaz B) Cinas C) Kinaye D) İstiare E) Hüsn-i ta’lil
Anavarza at oynağı
Kana bulanmış gömleği
Kıyman a zalımlar kıyman
Kör karının bir deyneği
Yaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu acıyı dile getiren bu dörtlükte, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1988/ÖSYS)
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme
B) Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde kullanma
C) Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük yerine kullanma
D) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama
E) Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma
Adam, elini uzattı; tam onu koparacağı sırada, mor menekşe: “Bana dokunma!” diye bağırdı.
Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1989/ÖSYS)
A) Teşbih (benzetme) B) Tezat C) İstiare D) Kinaye E) İntak (konuşma)
İlahi, kabul senden ret senden; şifa senden, dert senden… İlahi, iman verdin, daim eyle; ihsan verdin, kaim eyle.
Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisine örnektir? ( 1989/ÖSYS)
A) İmale B) Seci C) Aliterasyon D) Redif E) Cinas
Yalnız zaman olur bazı akşamlar
Bir kadın çehresi; yanarken camlar
Bir lahza belirir loş aynalarda
Bu dizelerde geçen, “yanarken camlar” sözünde, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1990/ÖSYS)
A) Bir durumu, gerçekte olduğundan daha üstün gösterme
B) Bir sözü benzetme amacıyla bir söz yerine kullanma
C) Birden çok anlamı bulunan bir sözcüğü uzak anlamıyla kullanma
D) İnsanlara özgü bir niteliği cansız varlıklara aktarma
E) Bir olguyu, gerçek nedeninin dışında, hoşa giden bir nedene bağlama
Yapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anlatan birkaç yazar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’yla görüşmeye gider. Bu ilgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konuk yazarlara nerelerden geldiklerini sorar. Yazarlardan biri gülerek: “Yabandan geliyoruz üstat, Yaban’dan!” der.
Parçada geçen “Yaban’dan geliyoruz.” sözünde, aşağıdaki açıklamaların hangisine uygun bir söz sanatı vardır? (1990/ÖSYS)
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelme
B) Bir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda kullanma
C) Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatma
D) Bir gerçeği sezdirmek için bir sözü hem gerçek hem mecaz anlamıyla kullanma
E) Söz arasında, bilinen bir duruma işaret etme
Nedir can kim anı sen nazenin canane vermezler
Sana aşık olanlar yoluna cana ne vermezler
Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı sözü bir arada bulundurma sanatı aşağıdakilerden hangisidir? (1991/ÖSYS)
A) Cinas B) Hüsn-i ta’lil C) Teşhis D) Tevriye E) İntak
Aşağıdaki dizelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır? 1991/ÖSYS)
A) Bir ah çeksem dağı taşı eritir.
Gözüm yaşı değirmeni yürütür.
B) Bu topraklar ecdadımın ocağı
Evim, köyüm hep bu yerin bucağı
C) Ne doğan güne hüküm geçer
Ne halden anlayan bulunur.
D)Derdim çoktur hangisine yanayım
Yine tazelendi yürek yarası
E) Yükseğinde büyük namlı karın var
Alçağında mor sümbüllü bağım var
(I) Dik, sarp bir doruğa tırmanan bir dağcıyı andırıyor deneme yazarı. (II) Yamaçta ayağını koyacağı bir yer arıyor. (III) Elleriyle tutunacak bir yer seçiyor. (IV) İpini takacağı bir kaya parçası gözlüyor; adım adım tırmanıyor, sınaya sınaya yükseliyor. (V) Tepede, ulaştığı noktada, bir dağcı gibi güven duygusu sarıyor içini.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde benzetmeye yer verilmiştir? (1992/ÖSYS)
A) I ve III B) I ve V C) II ve III D) II ve IV E) IV ve V
Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır? (1992/ÖSYS)
A)Gönül sevdiğinden soğur
Görülmeyi görülmeyi
B) Gölgesinden dinlendiğim
Koca çamlar yerinde mi
C) Şu karşıma göğüs geren
Taş bağırlı dağlar mısın
D) Elbet bir devasız dertten
Doğan göz bir zaman ağlar
E) Uçtu kuşların kervanı
Her biri bir dala gider
Aşağıdaki dizelerden hangisinde dört öğesi de bulunan bir “teşbih” vardır? (1995/ÖSYS)
A) Her hatıra bir damla yaş oldukça gözümde
B) Gördüm deniz dedikleri bin yaşlı ejderi
C) Canlandı hayalimde o mazideki yazlar
D) Her gölge bir insan kadar inceydi, derindi
E) Ben böyle değildim, bu deniz böyle değildi
Aşağıdaki beyitlerin hangisinde “cinas” vardır? (1995/ÖSYS)
A)Gönlümle oturdum da hüzünlendin o yerde,
Sen nerdesin ey sevgili, yaz günleri nerde.
B) Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arşa çıksan akıbet yer yer seni
C) Akşam lekesiz, saf, iyi bir güz gibi akşam;
Ta karşı bayırlarda tutuşmuş iki üç çam
D) Gözlerin mahmur olurmuş her zaman
Pek yamansın, pek yamansın, pek yaman
E) Görmeden mecnunların sahradaki cem’iyyetin
Sevdiğim meşk-i nigah eylesin ahularla sen
Tablasındaki taze salatalıkları övmek için, “Badem bunlar, badem” diye bağıran satıcı, aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmaktadır? (1995/ÖSYS)
A) Benzetme B) Tenasüp C) Kinaye D) Hüsn-i ta’lil E) Mecaz-ı mürsel
Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sanatı yoktur? (1996/ÖSYS)
A) Düşlerimde bir güzel
Bakışı ayva çürüğü
B) Tam otların sarardığı zamanlar
Yere yüzükoyun uzanıyorum
C) Asılı salkımlardır çocuklar
Anaların uzun eteklerinde
D)Saçların uçuşuyor rüzgârda
Her telinde ayrı bir kalp çarpıyor
E) Acılarım, acılarım benim
Çiçeğe durmuş badem ağacı
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tırnak içine alınmış sözlerde bir söz sanatı vardır? (1997/ÖSYS)
A) Ben, sizin sandığınız gibi “ünlü biri” değilim.
B) “Beş sınıflı, tek öğretmenli” bir ilkokulda okudum ben.
C) Dergi yöneticilerinin bu “hoşgörülü tutum”u duygulandırdı beni.
D) Emekliliğin nasıl “güç bir iş” olduğunu bilmiyorum henüz.
E) “Aslanın ağzındaki”ne yetişmek için koşuşturup duruyorum.
Çocuğun birine sormuşlar:
– Ne olacaksın?
– Adam olacağım, demiş.
Çocuğun bu yanıtı aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir? (1998/ÖSYS)
A) Benzetme B) Kinaye C) Tenasüp D) Mecaz-ı mürsel E) Hüsn-i ta’lil
(I) Güneş yavaş yavaş yükselirken antik kent aydınlanmaya başlıyor. (II) Güneşle birlikte, kentin geçmişindeki bilinmeyen yönlerin de ortaya çıkacağını sanıyor insan; ama bir süre sonra yanıldığını anlıyor. (III) Yüzyıllardır yalnızlığa alışmış, unutulmuş bu kentin geçmişini düşünüyor. (IV) Acaba bu tiyatro sahnesinde kaç oyun sergilendi, odeonda ne gibi sorunlar tartışıldı, ölümüne savaşlar nasıl yaşandı buralarda? (V) Bugün, bütün bunlardan habersiz, tarih sahnesindeki rolünü tamamlamış ve mağrur bir sessizliğe gömülmüş bir kentle karşı karşıyayız.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişileştirme sanatı vardır? (2006/ÖSYS)
A) I ve II B) I ve IV C) III ve IV D) III ve V E) IV ve V
Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir söz sanatı yoktur? (1996/ÖSYS)
A) Düşlerimde bir güzel
Bakışı ayva çürüğü
B) Tam otların sarardığı zamanlar
Yere yüzükoyun uzanıyorum
C) Asılı salkımlardır çocuklar
Anaların uzun eteklerinde
D)Saçların uçuşuyor rüzgârda
Her telinde ayrı bir kalp çarpıyor
E) Acılarım, acılarım benim
Çiçeğe durmuş badem ağacı
(I) Onun şiirlerinde, masal, şiir, deyiş gibi halk edebiyatı ürünlerinin etkisi görülür. (II) Halk diline yaklaşmaya da özen gösteren bu sanatçının dizeleri toprak kokan yağmur damlaları gibidir. (III) Satırların arasından dökülür okuyucunun duygu dünyasına. (IV) Davetkârdır, sizi kendi dünyasına yavaşça çekip alır. (V) O sesi ne zaman duydunuz, eşiği ne zaman geçtiniz, anlayamazsınız bile. (VI) Bu anlamda, resimleri de şiirleriyle büyük benzerlik gösterir sanatçının.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangilerinde sanatlıca bir söyleyiş yoktur? 2010/LYS)
A)I. ve IV. B) I. ve VI. C) II. ve V. D) III. ve IV. E) V. ve VI.
Kendi hüsnünden utanmış da kızarmış yanağı
Yüzün örtüp kapamış saçları baştan aşağı
Bu dizelerde yer verilen sanat aşağıdakilerden hangisidir? (2012/LYS)
A) Hüsn-i ta’lil B) Tezat C) Tevriye D) Cinas E) Mecazı mürsel
Paylaşırsa dost paylaşırmış
İnsanın derdini, sevincini
Dost ümidiyle ortalığa düşmeye gör
Hangi kapıyı çalsam kimseler yok
Hangi omza dokunsam yabancı çıkar
Aşağıdakilerden hangisi içerdiği duygu yönünden yukarıdaki şiire anlamca en yakındır? (2010/LYS)
A) Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge
Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı
B) Hep seninçündür benim dünyâ cefâsın çektiğim
Yoksa ömrüm varı sensiz neyleyim dünyâyı ben
C) Gülmek ol gonceye münâsibdir
Ağlamak bu dil-i hazîne gerek
D) Bülbüller öter güller açar şâd gönül yok
Hiç böyleliğin görmemişiz fasl-ı bahârın
E) Bâğ-ı dehrin hem hazânın hem bahârın görmüşüz
Biz neşâtın da gamın da rûzgârın görmüşüz